Category: Mmebusɛm

Teefoɔ ahotɔ ne abɔnefoɔ ahoyera

1 Nsisie nsania yɛ AWURADE akyiwadeɛ,

na abrammo a ɛtene no yɛ no anisɔ.

2 Ahantan ba a, na aniwuo ba,

na ahobrɛasefoɔ na nyansa ne wɔn teɛ.

3 Teefoɔ pɛyɛ bɛgya wɔn,

na nkontompofoɔ nnaadaa bɛsɛe wɔn.

4 Adedodoɔ nyɛ mma hwee abufuo da,

na tenenee gye onipa firi owuo mu.

5 Pɛyɛfoɔ tenenee bɛtene ne kwan,

na ɔbɔnefoɔ deɛ ɔbɛhwe ase n’abɔnefosɛm mu.

6 Teefoɔ tenenee bɛgye wɔn,

na nkontompofoɔ deɛ mmusubɔ mu na wɔbɛkye wɔn.

7 Onipa bɔne wu a, n’anidasoɔ yera,

na amumuyɛfoɔ kwanhwɛ yera.

8 Wɔbɛyi ɔteneneeni afiri ahohiahia mu,

na ɔbɔnefoɔ abɛsi n’ananmu ahunu amane.

9 Ɔdebɔneyɛni de n’ano sɛe ne yɔnko,

na teneneefoɔ nimdeɛ na wɔde bɛyi wɔn.

10 Teneneefoɔ di yie a, ɔman ho sane wɔn,

na abɔnefoɔ sɛe a, wɔhuro.

11 Ɛnam teefoɔ nhyira so na wɔma kuro soɔ,

na ɛnam abɔnefoɔ anomu nsɛm so na wɔbɔ no.

12 Deɛ ɔyi ne yɔnko ahi nni ti,

na nhunumu nipa mua n’ano.

13 Nsekuni nenam yi ahuntasɛm adi,

na nokorɛ honhom kata asɛm so.

14 Deɛ akwankyerɛ nnie no, ɔman hwe ase,

na ɔmannwoeɛ wɔ agyinatufoɔ dodoɔ mu.

15 Deɛ ɔdi hɔhoɔ agyinamu no, ɛbɛwie no bɔne,

na deɛ ɔtane agyinamudeɛ no aso mu dwo no.

16 Ɔbaa a n’anim teɛ nya animuonyam,

na ɔhoɔdenfoɔ deɛ ɔnya ahonyadeɛ kwa.

17 Ɔyamyiefoɔ yɛ ne kra yie,

na otirimuɔdenfoɔ ha ɔno ara ne honam.

18 Ɔbɔnefoɔ yɛ adwuma hunu,

na deɛ ɔgu tenenee no nya nokorɛ akatua.

19 Deɛ ɔtim tenenee mu no kɔ nkwa mu,

na deɛ ɔti bɔne no nya owuo.

20 AWURADE akyiwadeɛ ne akoma kontonkyifoɔ,

na wɔn a wɔn kwan yɛ pɛ sɔ n’ani.

21 Ampa ara, ɔbɔnefoɔ renni bem.

Na teneneefoɔ asefoɔ deɛ, wɔbɛgye wɔn.

22 Sɛ sika adwinneɛ teɛ wɔ prako hwene mu no,

sɛ ɔbaabereɛ a wapo deɛ ɛfata teɛ ne no.

23 Teneneefoɔ adeɛ a wɔpɛ yɛ papa nko ara,

na abɔnefoɔ deɛ anidasoɔ dane wɔn abufuo.

24 Obi wɔ hɔ a ɔpete, nanso ɔkɔ so dɔre ara,

na obi di adɔna tra so, nanso ɛhia no ara.

25 Nhyira kra bɛdɔre sradeɛ,

na deɛ ɔma ebinom meeɛ nso bɛmee.

26 Deɛ ɔkora aburoo no, nkurɔfoɔ dome no,

na nhyira ba deɛ ɔtɔn no so.

27 Deɛ ɔpɛ papa akyiri kwan no hwehwɛ anisɔ,

na deɛ ɔdi bɔne akyire no, ɛba ne so.

28 Deɛ ɔde ne ho to n’ahonyadeɛ soɔ no bɛhwe ase,

na ateneneefoɔ bɛyɛ frɔmfrɔm sɛ ahahan.

29 Deɛ ɔha ne fie bɛdi mframa,

na ogyimifoɔ bɛyɛ akoma mu nyansafoɔ akoa.

30 Ɔteneneeni aba yɛ nkwa dua,

na onyansafoɔ deɛ ɔnya akra.

31 Hwɛ, sɛ wɔtua ɔteneneeni ka asase so a,

na nkantom ɔbɔnefoɔ ne omumuyɛfoɔ.

Onyansafoɔ ne ɔkwasea su

1 Deɛ ɔdɔ atenetene dɔ nimdeɛ,

na deɛ ɔtane animka di mmoasɛm.

2 Onipa pa nya AWURADE anim anisɔ,

na onipa busuyɛfoɔ deɛ, ɔbu no fɔ.

3 Onipa remfa abɔnefosɛm so ntim,

na ateneneefoɔ nhini rempusu.

4 Ɔyepa yɛ ne kunu abotire,

na deɛ ɔka aniwusɛm te sɛ nnompe mu porɔ.

5 Teneneeni adwene tene,

na abɔnefoɔ agyinatuo deɛ ɛyɛ nkontompo.

6 Abɔnefoɔ nsɛm yɛ mogyatɛ,

na teefoɔ ano bɛyi wɔn.

7 Wɔbutu abɔnefoɔ, na wɔnni hɔ,

na ateneneefoɔ fie deɛ ɛbɛgyina.

8 Onipa nimdeɛ so na wɔyi no ayɛ,

na deɛ wakyea n’akoma no anim bɛgu ase.

9 Deɛ wɔmmu no nanso ɔwɔ akoa no yɛ

sene deɛ ɔhyehyɛ ne ho na n’aduane bɔ no.

10 Ɔteneneeni bu n’afieboa kra,

na abɔnefoɔ ayamyɛ yɛ atirimuɔden.

11 Deɛ ɔdɔ n’asase no didi mee,

na deɛ ɔdi nsɛnhunu akyire nni ti.

12 Ɔbɔnefoɔ pɛ deɛ nnipa bɔne anya,

na ateneneefoɔ nhini bɛso aba.

13 Ano mfomsoɔ yɛ fidie ma ɔbɔnefoɔ,

na ɔteneneeni bɛfiri ahohiahia mu.

14 Onipa anomu aba na ɔde bɛdi papa ameeɛ,

na onipa nsa ano adeɛ na wɔbɛdane ama no.

15 Ogyimifoɔ kwan tene n’ani so,

na deɛ ɔtie afotuo yɛ onyansafoɔ.

16 Ogyimifoɔ abohuro da adi ntɛm,

na ɔbadwemma deɛ, ɔkata aniwuo so.

17 Deɛ ɔka nokorɛ no ka deɛ ɛtene,

na ɔdansekurumfoɔ deɛ, ɔtwa nkontompo.

18 Ɛwɔ deɛ ɔworo kasa sɛ nkrantɛ nwowɔeɛ,

na onyansafoɔ tɛkyerɛma sa yadeɛ.

19 Nokorɛ ano tim hɔ daa,

na tɛkyerɛma torofoɔ deɛ wɔnkyɛre koraa.

20 Nnaadaa wɔ wɔn a wɔdwene bɔne akoma mu,

na asomdwoeɛ ho afotufoɔ nya anigyeɛ.

21 Mmusuo biara rento ɔteneneeni,

na amaneɛ bɛhyɛ abɔnefoɔ ma.

22 AWURADE akyiwadeɛ ne atorɔ ano,

na wɔn a wɔdi nokorɛ sɔ n’ani.

23 Onipa niteɛfoɔ kora nimdeɛ,

na nkwaseafoɔ akoma pae agyimisɛm mu.

24 Nsiyɛfoɔ nsa bɛdi panin,

na aniha nsa bɛyi toɔ.

25 Onipa akoma mu awerɛhoɔ boto no,

na asɛmpa ma akoma tɔ yam.

26 Ɔteneneeni kyerɛ ne yɔnko kwan,

na abɔnefoɔ kwan ma wɔfom.

27 Onihafoɔ nsa nka ne hanam,

na nsiyɛfoɔ deɛ ɔnya onipa adeɛ a ne boɔ yɛ den.

28 Tenenee kwan so na nkwa wɔ,

na kwatikwan deɛ, ɛkɔ owuo mu.

Nyansa ne nkwaseasɛm

1 Ɔba nyansafoɔ tie agya atenetene,

na ɔfɛdifoɔ deɛ ɔntie ntwianimu.

2 Onipa anomu aba so na ɔdi nnepa,

na deɛ nkontompofoɔ kra pɛ ne mmusuo.

3 Deɛ ɔkora n’ano hwɛ ne kra so,

na deɛ ɔtrɛ n’anomu no nya ɔsɛeɛ.

4 Onihafoɔ kra kɔn dɔ, na ɔnnya,

na nsiyɛfoɔ kra deɛ ɔbɛdɔre sradeɛ.

5 Ɔteneneeni tane atorosɛm,

na abɔnefoɔ yɛ aniwudeɛ ne ahohoradeɛ.

6 Tenenee kora deɛ ne kwan yɛ pɛ,

na abɔnefosɛm butu ɔdebɔneyɛfoɔ.

7 Obi yɛ ne ho defoɔ, nso na ɔnni hwee,

obi nso yɛ ne ho hiani, nso na ɔwɔ adeɛ pii.

8 Obi kra agyedeɛ ne n’ahonyadeɛ,

na ohiani deɛ, ɔnte ntwianim.

9 Teneneefoɔ hann dɛre anigyeɛ,

na abɔnefoɔ kanea deɛ ɛbɛdum.

10 Ahantan de ntɔkwa nko na ɛba,

na wɔn a wɔtie afotuo deɛ, nyansa ne wɔn te.

11 Ahonyadeɛ a ɛfiri ahuhudeɛ mu sua,

na deɛ ɔde ne nsa ano boaboa ano no ma no dɔ.

12 Anidasoɔ a ɛkyɛre muba ma akoma yare,

na anigyinadeɛ a ɛba mu yɛ nkwa dua.

13 Deɛ ɔbu asɛm animtia de ɔsɛeɛ ba ne ho so,

na deɛ ɔsuro mmara no deɛ, ɔbɛnya akatua.

14 Onyansafoɔ nkyerɛkyerɛ yɛ nkwa asutire,

sɛ onipa de bɛfiri owuo fidie mu.

15 Nimdeɛ pa ma onipa anim ba nyam,

na nkontompofoɔ kwan deɛ ɛyɛ aboabo.

16 Onitefoɔ yɛ n’adeɛ nyinaa nimdeɛ mu,

na ɔkwasea deɛ ɔtrɛtrɛ n’agyimisɛm mu.

17 Ɔbɔfoɔ bɔne hwe amaneɛ mu,

na ɔsomafoɔ nokwafoɔ deɛ ɔsa yadeɛ.

18 Ohia ne aniwuo ka deɛ ɔpo atenetene,

na deɛ ɔbu animka no nya animuonyam.

19 Akɔnnɔdeɛ a nsa aka yɛ ɔkra dɛ,

na bɔne mu fire yɛ nkwaseafoɔ akyiwadeɛ.

20 Ɛne anyansafoɔ mmɔ, na dane onyansani,

na deɛ ɔne nkwaseafoɔ bɔ no hunu amane.

21 Bɔne ti nnebɔneyɛfoɔ,

na ateneneefoɔ deɛ, ɔde papa tua wɔn ka.

22 Onipa pa gya n’adeɛ ma mma mma,

na ɔdebɔneyɛni ahonyadeɛ deɛ, wɔtia ma ɔteneneeni.

23 Ahiafoɔ mfuo ma aduane pii ba,

nanso atɛntenenee nni hɔ a, wɔpra kɔ.

24 Deɛ ɔkora n’abaa tane ne ba,

na deɛ ɔdɔ no no, tene no ntɛm so.

25 Ɔteneneeni bɛdidi ama ne kra amee,

na abɔnefoɔ yafunu bɛda mpan.

Onipa daa asetena mu nyansa

1 Ɔbaa nyansafoɔ si ne dan,

na ɔbaa kwasea de ne nsa dwiri.

2 Deɛ ɔnante ne teeyɛ mu no suro AWURADE,

na deɛ ɔkyea n’akwan no bu no animtia.

3 Ogyimifoɔ anomu na n’ahokyerɛ abaa wɔ,

na anyansafoɔ ano kora wɔn.

4 Deɛ anantwie nnie hɔ no, adidideɛ nso nni hɔ,

na nnɔbaeɛ pii wɔ nantwinini ahoɔden mu.

5 Ɔdanseni nokwafoɔ renni atorɔ,

na ɔdansekurumfoɔ ka atorosɛm.

6 Ɔfɛdifoɔ hwehwɛ nyansa, nso ɔnnya,

na nimdeɛ nyɛ nhunumufoɔ nyana.

7 Firi ɔba kwasea nkyɛn kɔ,

na worenhunu nimdeɛ ano.

8 Onitefoɔ nyansa ne sɛ ɔhunu ne kwan mu,

na nkwaseafoɔ agyimisɛm yɛ nnaadaa.

9 Agyimifoɔ asodie ho afɔdeɛ yɛ ɔkwa,

na teefoɔ mu na anisɔ wɔ.

10 Akoma nim ne kra awerɛhoɔ,

na n’anigyeɛ nso, ɔhɔhoɔ mfa ne ho mfra mu.

11 Abɔnefoɔ fie bɛbutu,

na teefoɔ ntomadan bɛfefɛ.

12 Ɛwɔ ɔkwan bi a ɛtene onipa ani soɔ,

na n’awieeɛ yɛ owuo kwan.

13 Sereɛ mu mpo akoma hunu yea,

na anigyeɛ no awieeɛ yɛ awerɛhoɔ.

14 Akoma mu kyirisanefoɔ akwan bɛmee no,

na onipa pa nso adeɛ bɛmee no.

15 Atetekwaa gye nsɛm nyinaa di,

na onitefoɔ hwɛ ne nanteɛ mu yie.

16 Onyansafoɔ suro, na ɔsane firi bɔne ho,

na ɔkwasea de n’ahodasoɔ fa mu.

17 Deɛ ne bo nkyɛre fuo di agyimisɛm,

na onipa a ɔpam apammɔne, wɔtane no.

18 Ntetekwaa adeɛ a wɔdie ne agyimisɛm,

na anitefoɔ de nimdeɛ hyehyɛ wɔn ho.

19 Abɔnefoɔ bɛbrɛ wɔn ho ase apapafoɔ anim,

na abɔnefoɔ akoto ateneneefoɔ mmoboano.

20 Ohiani deɛ, ne yɔnko mpo tane no,

na ɔdefoɔ adɔfo dɔɔso.

21 Deɛ ɔbu ne yɔnko animtia yɛ bɔne,

na nhyira ne deɛ ɔhunu amanehunufoɔ mmɔbɔ.

22 Wɔn a wɔbɔre asɛmmɔne mfom anaa?

Na adom ne nokorɛ wɔ wɔn a wɔbɔre asɛmpa.

23 Ɔbrɛ nyinaa mu wɔ nnɔbaeɛ,

na anosɛm deɛ, ohia ara nko.

24 Anyansafoɔ abotire ne wɔn ahodeɛ,

na nkwaseafoɔ deɛ, wɔn agyimisɛm yɛ agyimisɛm ara nko.

25 Ɔdanseni nokwafoɔ gye nnipa nkwa,

na deɛ ɔdi atorɔ deɛ, ɔtwa nkontompo.

26 AWURADE suro mu wɔ ahodasoɔ a emu yɛ den,

na ɔbɛyɛ dwanekɔbea ama ne mma.

27 AWURADE suro yɛ nkwa nsutire,

na wɔde kwati owuo fidie.

28 Ɔman dodoɔyɛ mu na ɔhene kɛseyɛ wɔ,

na nkurɔfoɔ sa a, ɛma otitire yɛ mmɔbɔ pa ara.

29 Deɛ n’abufuo yɛ nyaa no wɔ nteaseɛ pii,

na honhom mu katerekaterefoɔ ma agyimisɛm so.

30 Akoma mu dwoɔ yɛ honam nkwa,

na nitan yɛ nnompe mu porɔ.

31 Deɛ ɔhyɛ mmɔborɔni soɔ no gu ne yɛfoɔ anim ase,

na deɛ ɔhunu ohiani mmɔbɔ no, ɔhyɛ no animuonyam.

32 Wɔsum ɔbɔnefoɔ twene, ne bɔneyɛ mu,

na ɔteneneeni wɔ ne wuo mu anidasoɔ.

33 Nyansa te nhunumufoɔ tiri mu,

na deɛ ɛwɔ nkwaseafoɔ mu bɛda adi.

34 Tenenee nneyɛɛ ma ɔman so,

na bɔne deɛ ɛyɛ ɔman biara animguaseɛ.

35 Ɔhene ani sɔ akoa nimdefoɔ,

na ne bo fu deɛ ɔyɛ aniwudeɛ.

Nkwagyeɛ ne ɔsɛeɛ

1 Mmuaeɛ bɔkɔɔ sianka anibereɛ,

na asɛmdenden hwanyan abufuo mu.

2 Anyansafoɔ tɛkyerɛma ma nimdeɛ yɛ dɛ,

na nkwaseafoɔ ano woro agyimisɛm.

3 AWURADE ani wɔ mmaa nyinaa

rehwɛ abɔnefoɔ ne apapafoɔ.

4 Tɛkyerɛmabereɛ yɛ nkwa dua,

na emu kyea yɛ honhom mu mmubuiɛ.

5 Ogyimifoɔ bu n’agya atenetene animtia,

na deɛ ɔbu nkaanim no ani bɛte.

6 Ɔteneneeni fie wɔ ahodeɛ pii,

na ɔbɔnefoɔ nnɔbaeɛ mu wɔ anitane.

7 Anyansafoɔ ano pete nimdeɛ,

na nkwaseafoɔ akoma deɛ ɛntim.

8 Abɔnefoɔ afɔdeɛ yɛ AWURADE akyiwadeɛ,

na teefoɔ mpaebɔ deɛ ɛyɛ n’anisɔdeɛ.

9 Ɔbɔnefoɔ kwan yɛ AWURADE akyiwadeɛ,

na deɛ ɔdi tenenee akyi na ɔdɔ no.

10 Ntea a emu yɛ den wɔ hɔ ma deɛ ɔpo ɔkwan no,

na deɛ ɔkyiri animka no bɛwu.

11 Asamando ne ɔsɛeɛ amena wɔ AWURADE anim,

na nkantom nnipa mma akoma.

12 Ɔfɛdifoɔ nnɔ deɛ ɔka n’anim,

ɔnkɔ anyansafoɔ nkyɛn.

13 Anigyeɛ akoma ma anim te,

na akoma mu awerɛhoɔ bubu honhom.

14 Nhunumufoɔ akoma hwehwɛ nimdeɛ,

na nkwaseafoɔ ano di agyimisɛm.

15 Ɔmanehunufoɔ nna nyinaa yɛ bɔne,

na akoma pa te sɛ daa apontoɔ.

16 AWURADE suro mu ade ketewa yɛ

sene ahodeɛ pii a ɔhaw bata ho.

17 Ɛfan aduane a ɔdɔ wɔ mu yɛ

sene nantwie a wadɔ na ɔtane wɔ mu.

18 Obufufafoɔ hwanyan ntɔkwa mu,

na abodwokyɛrefoɔ pata akayɛ.

19 Onihafoɔ kwan te sɛ nkasɛɛ ban,

na teefoɔ kwan yɛ petee.

20 Ɔba nyansafoɔ ma n’agya ani gye,

na onipa kwasea deɛ ɔbu ne na animtia.

21 Agyimisɛm yɛ anigyeɛ ma deɛ ɔnni tire,

na nhunumu nipa tene ne nanteɛ.

22 Wɔkwati agyinakorɔ a, tirimbɔ yɛ ɔkwa,

na agyinatufoɔ pii mu na ɛbɛgyina.

23 Onipa anomu mmuaeɛ yɛ anigyeɛ ma no,

na asɛm a wɔka no ne berɛ mu, sɛdeɛ ɛsi yɛ!

24 Nkwa kwan kɔ ɔsoro ma onimdefoɔ,

na wakwati Asamando a ɛwɔ aseɛ no.

25 AWURADE dwiri ahantanfoɔ fie,

na ɔma okunafoɔ hyeɛ tim.

26 Ɔbɔne adwene yɛ AWURADE akyiwadeɛ,

na nsɛm a ɛyɛ dɛ ho te.

27 Amim mu mfasopɛfoɔ sɛe ne fie,

na deɛ ɔkyiri akyɛdeɛ bɛtena ase.

28 Ɔteneneeni akoma dwene mmuaeɛ ho,

na abɔnefoɔ ano woro nsɛmmɔne.

29 AWURADE ne abɔnefoɔ ntam ware,

na ateneneefoɔ mpaebɔ deɛ, ɔtie.

30 Aniwa so teɛ ma akoma tɔ yam,

atesɛm pa deɛ ɛma nnompe mu dɔre sradeɛ.

31 Aso a ɛtie nkwa animka no,

ɛbɛtena anyansafoɔ mu.

32 Deɛ ɔgyaa atenetene mu po ne kra,

na deɛ ɔtie animka no nya akoma.

33 AWURADE suro ne nyansa atenetene,

na ahobrɛaseɛ di animuonyam anim.

Onyankopɔn hunu nnipa nneyɛɛ

1 Akoma mu nhyehyɛɛ yɛ onipa dea,

na tɛkyerɛma mmuaeɛ firi AWURADE.

2 Onipa akwan nyinaa so te n’ani so,

na ahonhom karifoɔ ne AWURADE.

3 Fa wo nnwuma hyɛ AWURADE nsa,

na wo nhyehyɛɛ bɛtim.

4 AWURADE yɛ ade nyinaa ma botaeɛ bi nti,

ɔbɔnefoɔ mpo ma da bɔne.

5 Obiara a ɔyɛ akoma mu dwɛɛ yɛ AWURADE akyiwadeɛ,

ampa ara, ne ho renyɛ tɔtorɔtɔɔ.

6 Wɔde adɔeɛ ne nokorɛ kata amumuyɛ so,

na wɔde AWURADE suro kwati bɔne.

7 Sɛ onipa akwan sɔ AWURADE ani a,

ɔma n’atamfo mpo ne no ntam ba asomdwoeɛ.

8 Tenenee mu ade ketewa yɛ

sene nnɔbaeɛ pii a ɛmfiri tenenee mu.

9 Onipa akoma na ɛdwene ne kwan ho,

na AWURADE na ɔsisi n’anammɔn.

10 Nkɔmhyɛ wɔ ɔhene anomu,

atemmuo mu nso n’ano mfom.

11 Abrammoɔ ne nsania tee yɛ AWURADE dea,

fotoɔ mu aboɔ nyinaa yɛ ne nnwuma.

12 Ahemfo akyiwadeɛ ne abɔnefosɛm die,

na tenenee mu na akonnwa tim.

13 Ahemfo anisɔdeɛ ne ano tenenee,

na deɛ ɔka deɛ ɛtene no, wɔdɔ no.

14 Ɔhene anibereɛ yɛ owuo abɔfoɔ,

na ɔba nyansafoɔ pata no.

15 Ɔhene animteɛ mu na nkwa wɔ,

na n’anisɔ te sɛ bereamporɔberɛ mu mununkum.

16 Sɛdeɛ nyansanya yɛ sene sika fa!

ne nhunumunya sɛ wɔyi sene dwetɛ.

17 Teefoɔ tempɔn ne bɔne kwatie,

deɛ ɔhwɛ ne kwan kora ne kra.

18 Ahantan di ɔsɛeɛ anim,

na dwɛɛ honhom di asehweɛ kan.

19 Ɛyɛ sɛ wo ne mmɔborɔfoɔ nya ahobrɛaseɛ honhom

sene sɛ wo ne ahokyerɛfoɔ bɛkyɛ asadeɛ.

20 Deɛ ɔdwene asɛm soɔ no hunu papa,

na nhyira ne deɛ ɔde ne ho to AWURADE soɔ.

21 Wɔfrɛ akoma mu nyansafoɔ sɛ nhunumufoɔ,

na ano dɛdɛ ma adenim dɔ.

22 Nimdeɛ yɛ nkwa nsutire ma deɛ ɔwɔ,

na agyimifoɔ deɛ, wɔn asotwe ne wɔn agyimisɛm.

23 Onyansafoɔ akoma kyerɛ n’ano nimdeɛ,

na ɛma adenim dɔ wɔ n’anomu.

24 Nsɛm a ɛyɛ dɛ yɛ ɛwoɔkyɛm,

ɔkra adɔkɔdɔkɔwadeɛ ne nnompe nkwahosan.

25 Ɛwɔ ɔkwan bi a ɛtene wɔ onipa ani soɔ,

na mmom n’awieeɛ yɛ owuo kwan.

26 Odwumayɛni kɔm yɛ adwuma ma no,

ɛfiri sɛ n’ano piapia no.

27 Obusuyɛfoɔ bɔre bɔne,

na n’ano te sɛ ogya a ɛhyehyeɛ.

28 Onipa kontonkyi hyɛ takrawɔgyam,

na asomsɛmkani tete nnamfo ntam.

29 Omimdifoɔ sisi ne yɔnko,

na ɔde no fa kwan a ɛnyɛ so,

30 ɔmua n’ani dwene akontonkyisɛm ho,

ɔwe n’ano wie bɔneyɛ.

31 Abotire a ɛyɛ fɛ ne ɛdwono,

wɔhu no tenenee kwan so.

32 Deɛ ne bo kyɛre fuo no yɛ sene dɔmmarima,

na deɛ ɔdi ne honhom soɔ no sene deɛ ɔko fa kuro.

33 Srɛ so na wɔtwe tonto,

na atemmuo nyinaa firi AWURADE.

Ɔkasa mu nyansa ne nkwaseasɛm

1 Kɔntɔmoa wesee a asomdwoeɛ wɔ mu yɛ

sene efie a afɔrebɔdeɛ a wɔko ho ayɛ no ma.

2 Akoa nimdefoɔ bɛdi ɔba a ɔyɛ aniwudeɛ so,

na ɔbɛnya agyapadeɛ mu kyɛfa wɔ anuanom mu.

3 Kyɛmferɛ wɔ hɔ ma dwetɛ, na fononoo wɔ hɔ ma sika,

na deɛ ɔsɔ akoma hwɛ ne AWURADE.

4 Ɔdebɔneyɛni tie ahuhudeɛ ano,

ɔtorofoɔ yɛ aso ma mmusubɔ tɛkyerɛma.

5 Deɛ ɔyi ohiani ahi gu ne yɛfoɔ anim ase,

deɛ n’ani gye amaneɛ ho no, ne ho renyɛ tɔtorɔtɔɔ.

6 Nkɔkoraa abotire ne mma mma,

na mma animuonyam ne wɔn agyanom.

7 Kasantrasoɔ mfata ogyegyentwie,

na nkantom sɛ atorɔ ano bɛfata ɔdehyeɛ.

8 Ayɛyɛ te sɛ aboɔden boɔ wɔ deɛ ɔnya no ani so,

baabiara a ɛfa no ɛma no yɛ yie.

9 Deɛ ɔkata mfomsoɔ soɔ no hwehwɛ ɔdɔ,

na deɛ ɔti asɛm mu no tete nnamfo ntam.

10 Nkaanim hyɛne nhunumufoɔ mu

kyɛne sɛ wɔbɔ ɔkwasea mmaa ɔha.

11 Atuateɛ nko na ɔbɔne rehwehwɛ,

na wɔbɛsoma ɔbɔfoɔ tirimuɔdenfoɔ akɔ ne so.

12 Ma osisire a wɔafa ne mma nhyia wo mmom,

na ɛnyɛ ɔkwasea n’agyimisɛm mu.

13 Deɛ ɔde bɔne hyɛ papa ananmu no,

bɔne rempa ne fie da.

14 Ntɔkwa mfitiaseɛ te sɛ nsuo ano tue,

enti ɔham mu nnya nyɛɛ den no, gyae.

15 Deɛ ɔbu ɔbɔnefoɔ bem ne deɛ ɔbu ɔteneneeni fɔ no,

AWURADE akyiwadeɛ ne wɔn baanu nyinaa.

16 Adɛn nti na sika wɔ ɔkwasea nsam,

sɛ ɔde bɛtɔ nyansa, berɛ a ɔnni tire?

17 Adamfo dɔ berɛ nyinaa mu,

na onua, wɔwoo no maa ahohiahia.

18 Onipa a ɔnni tire na ɔdi akagyinamu,

na ɔdi ne ɔhɔhoɔ agyinamu.

19 Deɛ ɔpɛ ntɔkwa no pɛ mmarato,

deɛ ɔma ne dan ano korɔn mmorosoɔ no hwehwɛ n’ankasa ne pira.

20 Akoma mu kontonkyifoɔ nhunu papa,

na tɛkyerɛma danedanefoɔ hwe bɔne mu.

21 Deɛ ɔwo ɔkwasea no, ɔwo nya awerɛhoɔ,

na anigyeɛ biara nni hɔ mma ogyegyentwie agya.

22 Anigyeɛ akoma yɛ aduro pa,

na honhom a ɛdi yea no deɛ, ɛwe nnompe mu.

23 Ɔbɔnefoɔ gye ayɛyɛdeɛ firi kokoam,

sɛ ɔrebɛdane atemmuo akwan ani.

24 Nyansa wɔ nhunumufoɔ anim,

na ɔkwasea deɛ, n’ani da asase ano nohoa.

25 Ɔba kwasea yɛ n’agya awerɛhoɔ

ne ne na a ɔwoo no bɔnwono.

26 Sɛ wɔgye ɔteneneeni hɔ mmaratodeɛ a, ɛnyɛ,

na sɛ wɔhwe adɛɛfoɔ a, ɛnyɛ koraa.

27 Deɛ ɔdodo ne nsɛm ho hunu nimdeɛ,

na deɛ ne honhom dwoɔ yɛ nhunumu nipa.

28 Ogyimifoɔ mpo, ɔmua n’ano a, wɔbu no nyansafoɔ,

aane, deɛ ɔka n’ano tom no, ɔyɛ nhunumuni.

Adamfofa ne asomdwoeɛpɛ

1 Deɛ wate ne ho no hwehwɛ anoyie daa,

na adepa biara yɛ no ahi.

2 Ɔkwasea nni nhunumu ho anika,

na mmom sɛ ɔbɛyi n’akoma adie.

3 Ɔbɔnefoɔ ba a, animtiabuo nso ba,

na adapaa ne ahohora na ɛnam.

4 Nsuo a emu dɔ ne ɔbarima anomu nsɛm,

asutene a ɛba yie ne nyansa abura.

5 Ɛnyɛ sɛ wɔhwɛ ɔbɔnefoɔ anim,

na wɔdane ɔteneneeni asɛm ani atemmuo mu.

6 Ɔkwasea ano ma ntɔkwa ba,

na n’afono frɛfrɛ asotorɔ.

7 Ɔkwasea ano ne ne sɛeɛ,

na n’anofafa ne ne kra fidie.

8 Asomkasani nsɛm te sɛ mfremfremadeɛ,

na ɛsiane kɔ ɔyafunu mpia mu.

9 Deɛ ɔtoto n’adwuma aseɛ nso,

ɔdesɛefoɔ nua ne no.

10 Aban denden ne AWURADE din,

ɛno mu na ɔteneneeni dwane korɔ, na wɔkora no.

11 Ɔdefoɔ ahonyadeɛ ne ne kuro a ɛyɛ den,

na ɛte sɛ ɔfasuo a ɛkorɔn n’adwene mu.

12 Deɛ ɛdi ɔsɛeɛ anim ne sɛ ɔbarima akoma a ɛma ne ho soɔ,

na deɛ ɛdi animuonyam anim ne ahobrɛaseɛ.

13 Deɛ ɔbua asɛm ansa na ɔteɛ no,

ɛyɛ agyimisɛm ne aniwuo ma no.

14 Onipa honhom tumi soa yadeɛ,

na honhom a ɛdi yea deɛ, hwan na ɔbɛtumi asoa?

15 Nhunumufoɔ akoma nya nimdeɛ,

na anyansafoɔ aso hwehwɛ nimdeɛ akyiri kwan.

16 Onipa ayɛyɛdeɛ bɔ kwan ma no,

na ɛde no ba nnipa akɛseɛ anim.

17 Deɛ ɔbɔ ne nkuro kane yɛ sɛ ɔteneneeni

kɔsi sɛ ne yɔnko ba bɛpeepee mu.

18 Ntonto pata ntɔkwa,

na ɛpae atumfoɔ ntam.

19 Onua a wɔafom no sene kuro denden,

na ntɔkwa te sɛ abankɛseɛ akyiri adaban.

20 Ɔbarima anomu aba ma ne yafunu mee,

n’anomu nnɔbaeɛ mee no.

21 Owuo ne nkwa wɔ tɛkyerɛma tumi so,

na deɛ ɔdɔ no no bɛdi n’aba.

22 Deɛ wanya yerɛ no, wanya adepa,

na wanya AWURADE hɔ anisɔ.

23 Kyɛwpa na ohiani de kasa,

na ɔdefoɔ bua asɛmdenden.

24 Deɛ ɔfa nnamfo pii no de sɛe ɔno ara ne ho,

nanso adamfo bi wɔ hɔ a ɔfam ho sene onua.

Tenenee hia

1 Ohiani a ɔnam ne pɛyɛ mu yɛ

sene deɛ ɔkyea n’anomu nsɛm na ɔyɛ kwasea.

2 Ɔkra a nimdeɛ abɔ no nyɛ,

na deɛ ne nan ase yɛ herɛ no yɛ bɔne.

3 Onipa agyimisɛm kyinkyim ne kwan,

na n’akoma huri tia AWURADE.

4 Ahonya ma obi nya nnamfo pii,

na mmɔborɔni ne ne yɔnko ntam tete.

5 Ɔdansekurumfoɔ ho renyɛ tɔtorɔtɔɔ,

na deɛ ɔhu atorosɛm no rennya adwaneyɛ.

6 Nnipa pii dɛfɛdɛfɛ ɔdɛɛfoɔ,

na nnipa nyinaa yɛ ɔyamyiefoɔ nnamfo.

7 Ohiani nuanom nyinaa tane no,

na nkantom sɛ ne nnamfonom ne ne ntam rentwe,

ɔde nsɛm ti wɔn a, ɔnto wɔn.

8 Deɛ ɔnya nyansa no dɔ ne kra,

deɛ ɔbu nhunumu no, ɔhunu papa.

9 Ɔdansekurumfoɔ ho renyɛ tɔtorɔtɔɔ,

na deɛ ɔhu atorosɛm no bɛyera.

10 Taamudie mfata ɔkwasea,

na mprɛ ahe na akoa bɛdi mpanimfoɔ soɔ.

11 Onipa nimdeɛ twentwɛn n’abufuo ase,

na mfomsoɔ ho twa yɛ no animuonyam.

12 Ɔhene abufuo te sɛ gyata mmobom,

na n’anisɔ te sɛ wira so bosuo.

13 Ɔba kwasea yɛ n’agya mmusuo,

na ɔbaa ntɔkwako yɛ daa nsuo a ɛsosɔ.

14 Efie ne ahodeɛ yɛ agyanom awunnyadeɛ,

na ɔyere nimdefoɔ firi AWURADE.

15 Aniha yɛ nnahɔɔ,

na onipa kwadwofoɔ bɛdi kɔm.

16 Deɛ ɔkora mmara asɛm no kora ne kra,

na deɛ ɔnhwɛ n’akwan yie no bɛwu.

17 Deɛ ɔhunu mmɔborɔni mmɔborɔ de fɛm AWURADE,

na deɛ ɔde ama no, ɔbɛhyɛ no ananmu.

18 Anidasoɔ wɔ hɔ yi, tea wo ba,

na mmɔ wo tirim sɛ wobɛku no.

19 Deɛ n’abufuo so no bɛnya asotwe,

na sɛ wogyaa no a, wobɛsane agyaa no bio.

20 Tie afotuo na gye atenetene,

na woahunu nyansa w’akyirinna mu.

21 Adwene pii wɔ onipa akoma mu,

nanso AWURADE agyinatuo na ɛbɛgyina.

22 Onipa adɔeɛyɛ na ɛma wɔdɔ no,

na ohiani yɛ sene ɔtorofoɔ.

23 AWURADE suro de obi kɔ nkwa mu,

deɛ ɔkura mu no bɛmee ada, na bɔne biara renka no.

24 Ɔkwadwofoɔ de ne nsa to ayowa mu,

na ɔnsane mfa nkɔ n’anomu mpo.

25 Bɔ ɔfɛdifoɔ, na atetekwaa ani bɛte,

na ka nhunumufoɔ anim, na wahunu nimdeɛ mu.

26 Deɛ ɔbɔ n’agya atirimuɔden na ɔpamo ne na no

yɛ aniwuo ne ahohora ba.

27 Me ba, wogyae atenetene tie a,

wobɛfom afiri nimdeɛ nsɛm ho bio.

28 Ɔdansehuhuni di atemmuo ho fɛw,

na abɔnefoɔ ano mene mmusuo.

29 Wɔasiesie atemmuo ama afɛdifoɔ

ne mmaabɔ ama nkwaseafoɔ akyi.

Potwaa ne sadweam

1 Nsa yɛ ɔfɛdifoɔ, nsaden yɛ ntɔkwapɛni,

na obiara a ɔtɔ mu ntintan no nnim nyansa.

2 Ɔhene ho hu te sɛ gyata mmobom,

deɛ ɔyi no abufuo no yɛ ne kra bɔne.

3 Ɛyɛ ɔbarima animuonyam sɛ ɔtwe ne ho firi ɔham mu,

na agyimifoɔ deɛ, wɔpɛ ntɔkwa.

4 Awɔ nti ɔkwadwofoɔ mfuntum,

twaberɛ mu ɔbɛhwehwɛ biribi, nanso ɔrennya hwee.

5 Ɔbarima akoma mu agyinatuo te sɛ nsuo a emu dɔ,

nso deɛ ɔwɔ nhunumu bɛsa.

6 Nnipa bebree ka wɔn ara adɔeɛyɛ,

na ɔbarima nokwafoɔ deɛ, hwan na ɔbɛhu no?

7 Ɔteneneeni a ɔnam ne pɛyɛ mu,

wɔbɛhyira ne mma wɔ n’akyi.

8 Ɔhene a ɔte asennie adwa soɔ

de n’aniwa huhu bɔne nyinaa so.

9 Hwan na ɔbɛka sɛ: Mate no m’akoma mu,

me ho afi afiri me bɔne ho?

10 Abrammoɔ ahodoɔ, susukodoɔ ahodoɔ,

ne mmienu nyinaa yɛ AWURADE akyiwadeɛ.

11 Abɔfra mpo, wɔde ne nneyɛɛ na ɛhu no,

sɛ n’adeyɛ bɛyɛ yie na atene.

12 Aso a ɛteɛ ne aniwa a ɛhunu,

AWURADE na ɔyɛɛ ne mmienu nyinaa.

13 Mpɛ nna, na woanni hia;

bue w’ani, na aduane bɛmee wo.

14 Ɛnyɛ, ɛnyɛ! Sɛ ɔdetɔfoɔ seɛ ne no,

na ɔdane ne ho kɔ a, na ɔrehoahoa ne ho.

15 Sika wɔ hɔ, na nhwene pa pii wɔ hɔ,

na kasa a nimdeɛ wɔ mu no te sɛ adwinneɛ a ne boɔ yɛ den.

16 Deɛ ɔdi ɔhɔhoɔ agyinamu no, fa ne ntoma,

na deɛ ɔdi ɔnanani akagyinamu no, gye no awowa.

17 Aduane a wɔnam nnaadaa so nya yɛ obi dɛ,

nanso akyire yi no, mmoseaa yɛ n’anomu ma.

18 Wɔde agyinatuo na ɛma tirimbɔ gyina,

na fa atɛmpa kyekyere ɔsa.

19 Deɛ ɔkyini di nsekuro no yi ahuntasɛm adi,

enti mfa wo ho mmɔ deɛ ɔtrɛ n’anomu.

20 Deɛ ɔdome n’agya ne ne na no,

ne kanea bɛdum esum kabii mu.

21 Agyapadeɛ a wɔde ntɛmpɛ nya no mfitiaseɛ no,

akyire renwie nhyira.

22 Nka sɛ: Mɛhyɛ bɔne ananmu.

Twɛn AWURADE, na ɔbɛboa wo.

23 AWURADE akyiwadeɛ ne abrammoɔ ahodoɔ,

na nsisie nsania nso nyɛ.

24 Onipa anammɔntutuo firi AWURADE,

na ɛbɛyɛ dɛn na ɔbɛhunu n’akwan mu?

25 Ɛyɛ fidie ma onipa sɛ ɔbɛpɛ ntɛm aka sɛ: Ɛyɛ ade kronkron,

na ɔbɛhyɛ bɔ ansa na wabisabisa mu.

26 Ɔhene nyansafoɔ hu abɔnefoɔ so,

na ɔde teaseɛnam nan fa wɔn so.

27 AWURADE kanea ne onipa ahome,

ɛhwehwɛ yam mpia mu hwɛ.

28 Adɔeɛ ne nokorɛ hwɛ ɔhene so,

na adɔeɛ so na n’adwa tim.

29 Mmeranteɛ animuonyam ne wɔn ahoɔden,

na nkɔkoraa ahoɔfɛ ne ɛdwono.

30 Mmaa a ɛpira twi ɔbɔne ho,

na ɛhweɛ hyɛne yam mpia mu.